Üsküdar sahilde kâğıt gemiler.

    Cuma, Rabbimizin kullarını birliğe çağırdığı gündür. Bu çağrı minarelerin şerefelerinden, camilerin minberlerinden ilan edilir, dünyanın dört bir yanından acı veya umut dolu her haberle de bu birlik yeniden sağlanır, güçlenir.

   Gazze için yola çıkan “Sumud Filosu”, karanlığın ortasında yanan bir ışık gibi. Yeşil,kırmızı, beyaz,siyah bir dilim karpuz misali gemiler, bulutlardan kanat takarak, güvercinler misali mesaj iletiyorlar dünyaya. İnsanlık ölmedi, hâlâ adalet ve merhamet için canını ortaya koyan kulları var Allah’ın diyorlar.

   Ne var ki bu karpuz kabuğu misali gemiler , binlerce yolculayan tek sesli koro,ümmetin uykuda olduğunu da hatırlatmakta.

  Kimi karpuz kabuğu gemiler ile yol alır gönüllerde, kimi kâğıttan gemiler yapıp bırakır denize. Beyaz, yeşil, kırmızı, siyah gemiler.

   Çoğu halkı Müslüman ülke seyretmekle yetinirken Kur’an bize: “Zulme uğrayanlara yardım etmeniz üzerinize bir borçtur” (Nisâ, 4/75) diye haykırmakta.    

   Bu filo, uyuyan kalpleri uyandırmak için  çalan bir alarm zili gibi.

   Filoya katılacak olanları, mülakat sorularına agresif cevap verenleri ayıklayarak seçmişler.  Karışılabilecek durumlar karşısında tam bir soğukkanlılık ve sakinlik istiyorlarmış.

    Soğukkanlılık -itidal ve sakinlik-teenni olarak ifade edilebilir.

   Teenni ve itidal, insanın kalbini taşkınlıklardan, dilini aceleciliğin dikenlerinden, adımlarını haddi aşmanın uçurumlarından koruyan iki kudsî denge direğidir. Rabbimiz Kur’ân-ı Kerîm’de:

  “Yürüyüşünde ölçülü ol, sesini de alçalt; çünkü seslerin en çirkini elbette merkeplerin sesidir.” (Lokman, 19, Elmalılı Hamdi Yazır meali)

   buyurarak, insana hayat yolculuğunda hem teenniyi hem de itidali öğütler.

   Efendimiz

(s.a.s.) şöyle buyurur:

“Teenni Allah’tandır, acele şeytandandır.” (Tirmizî, Birr, 66)

   Bu hadis, mü’minin gönül terazisine ağır basması gereken hassasiyeti işaret eder. Teenni, yani ölçülü ve düşünerek hareket etmek, kulun adımlarına bereket, işine hayır, kararına istikamet kazandırır.

   Hz. Ali (r.a.) buyurur:

“Teenni ile pişman olunmaz, aceleyle iş gören çok kez hata eder.” (Nehcü’l-Belâğa)

   Mü’min, işlerinde ne hevâya kapılır ne de katılığa sapar; orta yolu gözetir. Nitekim Rabbimiz:

“Böylece sizi, insanlara şahit olmanız için, vasat (orta, dengeli) bir ümmet kıldık.” (Bakara, 143, Elmalılı Hamdi Yazır meali)

buyurmuştur. İtidal, bu ümmetin şiarıdır.

   Menkıbeler bize gösterir ki büyükler, teenni ve itidalin bereketiyle büyümüşlerdir. Meselâ Hz. Ömer (r.a.), halifeliği sırasında bir davada karar vermek üzereyken öfkeyle hüküm vermek üzereydi. Hemen durdu, “Öfke şeytandandır. Öfke ile verilen hüküm adalet değildir.” diyerek su içti, abdest aldı ve sakinleşince hükmünü verdi. Bu hadise, itidalin adalete açılan kapı olduğunu gösterir.

   Yine İmam Gazâlî anlatır: “İnsanın kalbinde acele, kibirle beraber bulunur. Teenni ise tevazuyla dosttur.” Bu yüzden teenni, nefsi kırar, ruhu inceltir.

   Bir başka menkıbede, Şeyh Şiblî Hazretleri’ne, müridlerinden biri kızgınlıkla bir kardeşine sert söz söyleyince, Şeyh şöyle der:

“Evladım, aceleyle çıkan söz, ok gibidir; yaydan fırladı mı geri dönmez. Teenni ile söylenen söz ise gül gibidir; kokusu hem seni, hem kardeşini hoşnut eder.”

   İşte mü’minin yolu budur: Ne taşkın ne donuk; ne aceleci ne de tembel. Orta yol, Rahmân’ın sevdiği yol…

   Bu noktada “Teenni ve itidal ile davranmak” pısırıklık ve acizlik getirir mi diye düşünürsek ,aksini müşahede ederiz. Teenni (ağırbaşlılık, ölçülü davranmak) ve itidal (denge, orta yol) imanla beslenen bir güç ve vakardır. Teenni, cesaretsizliğin değil; basiretin işaretidir.

İtidal ise, zayıflığın değil; adaletin özüdür.

   Korkudan geri durmak,pısırıklık, hakkı söyleyememek acizliktir.

  Teenni ve itidal ise, hakkı yerinde, vakarla, ölçüyle söylemektir.

   Efendimiz (sav)nin duası duamız olsun.

   “Allah’ım! İşlerimizde bize orta yolu (itidali) nasip eyle. Bizi hidâyete erdirdiğinde istikametten ayırma.”

(İbn Mâce, Duâ, 9; Ahmed b. Hanbel, Müsned, 1/227)