Fotoğrafta örümcek ağının arkasında görünen, Kral ağacı diye bilinen büyük bir ağaç. Daha önce yazmıştım takip edenler bilirler. Hani ,komşu bahçede , gövdesinde bizim tarafa bakan gözleri olan ağaç.Büyük yaprakları,yukarı doğru ters salkım gibi büyük mavi-mor çiçekleri var. Güzel kokulu. Kerestesi tesbih ve parfüm yapımında kullanılıyor bu özelliğinden dolayı.
İşte bu ağacın gölgesinde yaseminler var pusatın kulübesini ve çiti kaplayan. Sık dalları arasına kuş yuvaları var. Kuşlar girip çıktıkça dallar arasına bahçenin kedi ailesi sıkı takipteler ama yakalayamıyorlar.
Güneşli bir gün bugün. Kral ağacının gölgesinde, yasemin dallarına tutunmuş rüzgar estikçe pırıldayan örümcek ağı mihenk olsun bugünkü satırlara.
Arapçası ankebût’tur örümceğin. Bu isimde Kuran-ı Kerim’de bir süre vardır ve onda,
“Allah’tan başkasını dost edinenlerin halinin, ördüğü ağdan eve (beytü’l-ankebût) güvenerek kendini emniyette zanneden örümceğe benzediği anlatılır.” -1-
Örümceklerden korkarız. Öte yandan da biliriz mağara ağzına ağ örerek siper oluşunu Peygamberimiz (sav) ve sadık dostuna.
Örümceğin bu halini iki satırla özetler Mevlana Celaleddin Rumi.
“Örümcek Derki Sanmayın bu ağları, boşu boşuna ördüm,
Ben onlar sayesinde, Güzel Rasül' ü gördüm!...”
Allahümme salli ala Muhammed.
Atıl,küçücük bir yaratılmış örümcek,lakin pek çok yönden ibret vesilesi. Ehli tefekkür ,örümceğin ağ kurup avını beklemesine ibret nazarı ile bakıp ,
“Dünyada en hırslı yaratık sinek, en kanaatkâr yaratık ise örümcektir. Allah’ın en hırslı ve kararsız yaratığını en kanaatkâr olanına rızık yapması şaşılacak bir şeydir” -2-
“Ankebûtî mî nemâned bî mekes / Rızk-rârûzî resân per mî dehed”
(Örümcek sineksiz kalmaz, Allah onun günlük rızkını kanat takarak ayağına gönderir) diye veciz ifade etmişler. -3-
Örümcek İpeği diyorlar ağ ördüğü iplikçiklere. Protein yapısı insan yapısına benzermiş,bu sebeple eski zamanlardan bu yana yara tedavisinde,akan kanı durdurmakta kullanılmış.
Yeni Gine’de su geçirmediği için şapka olarak ,Endonezya ve Çin’de elbise yapımında , çok farklı bir alanda, gümüş eşyanın parlatılmasında da kullanılmış.
Bütün bu bilgilerden yola çıkan bilim insanları,örümcek ipeği ile yırtılmaz kumaşlar, tıbbi malzeme üretme peşindeler. Fotoğrafta 1.2 milyon örümceğin ağından yapılmış elbise görünen.
Şimdilerde makaralara sarabiliyorlarmış bu çelikten sağlam ve esnek ipeği.
Örümcek ipeğini doğal yollardan elde etmenin zorluğu karşısında bilim insanları bu ipeği doğal olmayan yollarla üretme peşine düşmüşler.
Kanada’da özel bir firma, örümcek ağı proteini salgılayabilen keçiler sayesinde, çelikten daha sağlam ve esnek olan örümcek ağı ipliği üretebilmiş.
Örümcek geni yüklenen keçilerin sütünden örümcek ipeği üretilebildiği gibi İpek böceklerine örümcek ipeği ürettirmek mümkünmüş. Ancak yeterlı değilmiş. Bir litre sütten ancak 2-15 gr İpek elde edilebiliyormuş.
Üretilen bu ipeğe metal ekleyerek daha dayanıklı hale getirebilmişler. Bütün bu çalışmalar özellikle tıp alanında insana yardımcı olabilmek amaçlı. Bu konuda çalışma yapan bir bilim insanının sözleri önemsemediğimiz bir ufak canlının bir çırpıda bozabildiğimiz evinin önemi hakkında ip ucu veriyor.
“ Ağ yapımı sırasında protein katlanması oluşuyor. Örümcek ağını örerken, canlı bir molekül olan ağ oldukça kararsız bir yapıdadır. Öldüğünde ise kararlı bir hal alıyor. Denatürasyon sürecini oldukça etkili bir şekilde geçiriyor. Canlandığında molekül oldukça aktif bir şekil alıyor, bir stres uygulandığında ise kimyasal değişime uğruyor ve karalı bir hale dönüşüyor. Bu özelliği beyindeki amiloid yapısına çok benziyor. Bu bölge büyük ihtimalle nörodejenarif hastalıkların(Parkinson, Alzheimer gibi) kaynağı olarak görülüyor. Eğer örümceklerde bu sistemin nasıl işlediğini kontrol edebilirsek, insanlarda da böyle hastalıkların nasıl ortaya çıktığını ve potansiyel tedavi yollarını araştırabiliriz."-4-
Zümer suresi 62. Ayet ile bitirelim. Cumanız mübarek olsun.
“Allah, her şeyin yaratıcısıdır. Ve O, her şeye vekildir.
1- Ankebût 29/41
2-Eflâtûn
3-Mevlana Celaleddin Rumi
4-Tim Adams, "Fritz Vollrath: 'Who wouldn't want to work with spiders?'" , guardian.co.uk
Comments